Is het nodig om Mathilde te lezen, het eerste deel van de Het land van de anderen-trilogie, voor je aan deel 2 begint? Nee, maar doe je dat wel, dan zijn de eerste pagina’s van Kijk ons dansen direct een prettig weerzien met oude bekenden aan wie je – in mijn geval ongemerkt en verrassend – toch gehecht bent geraakt.
Het eerste deel eindigt met Marokko in vuur en vlam in een poging de koloniale bezetter Frankrijk het land uit te krijgen en het heft in eigen hand te nemen. In deel twee pakt Leïla Slimani de draad een decennium later weer op. De onafhankelijkheidsstrijd is gestreden, maar het land heeft zichzelf nog niet gevonden. Het gezin Belhaj is inmiddels welvarend, dochter Aïcha studeert in de Elzas, de geboortestreek van haar moeder en zoon Selim een jongvolwassen rebel. En o ja, dan zijn Amines broer Omar en zusje Selma er ook nog, en haar dochter Sabah en opgedrongen man Mourad. En Mehdi. En. En. En.
En dat is misschien wel het grootste probleem van ook dit deel van de trilogie: Slimani voert zo veel personages op, dat het moeilijk te bepalen is met wie je nu moet meeleven en met wie juist niet. Ook doet ze haar uiterste best elk personage zo rond en compleet mogelijk te maken, dat eigenlijk niemand werkelijk tot ontwikkeling komt. Haar eigen analyses van de situatie in het Marokko van de jaren 60 voelen soms geforceerd aan wanneer ze die in de monden van haar personages legt.
Ook is niet altijd duidelijk wat voor soort boek je nu eigenlijk aan het lezen bent: is het een roman, een familiegeschiedenis, non-fictie? Eigenlijk is het allemaal tegelijk. Stoort dat? Niet echt. Waar Mathilde nogal droog is opgeschreven, zit Kijk ons dansen stilistisch een stuk vernuftiger in elkaar. Er zitten meer dan genoeg wonderschone zinnen en waardevolle beschouwingen in om goed te maken dat Slimani de neiging heeft om elk personage een nogal hoogdravende innerlijke monoloog mee te geven.
Al met al sluit je het boek, inmiddels weer een decennium verder, af met de drang meer te willen weten. Het verhaal van de familie Belhaj is nog niet klaar en dat ben je als lezer ook niet. Gelukkig komt er een derde deel.
In 2023 wil ik gemiddeld een boek per week te lezen. Om na het lezen het boek niet direct uit het zicht te laten verdwijnen, probeer ik na de laatste pagina zo nu en dan kort te reflecteren op wat ik zojuist gelezen heb.